Pozycja Goethego w świecie literatury jest analogiczna do pozycji jego współczesnego i przyjaciela Beethovena w dziedzinie muzyki. Obaj byli dominującymi postaciami artystycznymi swojej epoki, w których twórczości można odnaleźć zarówno elementy klasyczne, jak i romantyczne, i obaj zostali uznani za wielkich geniuszy epoki przez młodsze pokolenie, które w pe łni przyjęło romantyzm.
” Faust ” jest dramatem, w którym można odkryć wiele znaczeń filozoficznych i estetycznych – nawet egzystencjalizm. Do romantyków przemawiały cechy Fausta jako buntownika i poszukiwacza, człowieka, który na dnie życia odczuwa niedosyt i niepełność. Postawa ta była reakcją zarówno przeciwko religii, jak i świeckiemu optymizmowi osiemnastowiecznego oświecenia, wieku rozumu.
Poszukiwania Fausta są irracjonalne. Odrzucenie rozumu i akcentowanie w dramacie zjawisk nadprzyrodzonych to kwintesencja romantyzmu. Marzeniem Fausta jest móc powiedzieć do „chwili”: „Trwaj, jesteś taka piękna”. W życiu ziemskim nie znajduje on satysfakcji, spełnienia; ale w przeciwieństwie do zakonników chce, aby raj nastąpił tu, na ziemi, a nie w „przyszłym życiu”. Ostateczną sprzecznością jest to, że chce, aby Mefistofeles, postać nadprzyrodzona, dał mu to brakujące, ostateczne doświadczenie. Baśniowa atmosfera sztuki dla dorosłych jest typowa dla romantyzmu i jego obsesji na punkcie tego, co irracjonalne.
Postać Gretchen jest łącznikiem między dążeniem Fausta do osiągnięcia niemożliwego, a jego czysto ludzkimi uczuciami i troskami. Ofiara, jaką jest Gretchen, symbolizuje wady wszystkich ludzi. To, że człowiek jest jednocześnie istotą ułomną i obdarzoną nadprzyrodzonymi dążeniami, jest częścią credo romantyzmu. Faust ma to wspólne z innymi bohaterami literackimi tamtych czasów: Manfredem Byrona, Adonais Shelleya (jego apoteoza Keatsa), Starożytnym Marynarzem Coleridge’a.
Kolejnym, choć może mniej znaczącym, przejawem romantycznej mentalności w dramacie Goethego jest krótka wzmianka w Prologu w teatrze o „naszej niemieckiej scenie”. Nacjonalizm był częścią mentalności dziewiętnastowiecznej i pozostawał w symbiotycznym związku z romantyzmem w sztuce. Faust stał się bohaterem romantycznym najpierw dla narodów niemieckojęzycznych, a potem ostatecznie dla całego świata zachodniego, jako symbol człowieczeństwa i dążenia do rzeczy niemożliwych.